Kangal Köpekleri, Anadolu Çoban Köpekleri ve de Kurtlar - Spekülasyonlar !

[Nabu]

Diyeceksiniz, Utkan Abi gene forumun genel yapısına kel alaka bir konu ile çıkageldi. Çıkageldim çünkü artık yıldım.

[img='https://dogsnet.com/wp-content/uploads/2019/06/Kangal-DN-long.jpg',none,611][/img][/CENTER]

Arkadaşlar ben bazılarınızın da bildiği gibi Sivaslıyım. Annem de Babam da Sivaslı hem de kaç cettir bu böyleymiş (e-devletin ve de aile büyüklerimizin dediğine göre). Ve hem annem hem de babam Sivas'ın köylerinden. Annemin köyü seksenlerin başında Kayseri'ye veriliyor ancak Köyün kökeni Sivas. Babam Sünni köyünden, Annem alevi köyünden.

Yani Sivas'ın kırsal yaşamını iki farklı kültürü ile beraber yaşadım. Evet 1997'den beridir İzmir de yaşıyorum. Ancak ilk 10-11 yılımı (çocukluğumu yani) Sivas'ta yaşadım. Ve her bayram, her tatil hatta ayın en az 2 haftasonunda 2 köyden birindeydik. Ayrıca İzmir'e geldikten sonra bile her yaz 3 ay çalışmak ve tatil yapmak için gene köye gelirdik. Keza 2011-2016 yılları arasında Üniversite'yi Sivas da okudum Bu dönemde de vize ve final haftası olmadıkça hafta sonlarını babamın köyündeki dağ evinde köpeklerimle geçirdim.

Tüm bunların haricinde çocukluk hayalim Türkiye'nin ilk dizi formatında vahşi yaşam belgeselini çekmek, Kangal'ın kökenlerini araştıran bir veteriner olmak falandı. Zaten yazdığım kedi maması yazılarından da anladığınız üzere tutkulu bir hayvan severim ve de hayvanlar alemi tarafından genelde büyülenirim, etkilenirim.


Tüm bunları burada ve bundan sonra yazacaklarıma arka plan olsun diye anlatıyorum. Ayrıca, Anne tarafından büyük büyük babam çok önemli bir hayvan yetiştiricisi. Onun ve de Zalım'ın gerçek hikayesini de yazmaya başladım [url='http://sosyal.kahramanbaykus.com/index.php?thread/2348-mustafa-arap-dede-ve-de-zal%C4%B1m-%C4%B1n-hikayesi/']buradan bakabilirsiniz[/url].

Sağda solda, Kangal videosu çekiliyor. Ve müthiş bir spektrum var. Spektrumun bir ucu "Kangal Kurt boğamaz ancak ekip olurlar boğarlar" ya da "dikenli toku sayesinde boğar" ya da "Boğduğu genç/yavru kurttur" işte "Kangalın kurt boğması şehir efsanesidir." gibi şeyler duyuyorum. Spektrumun diğer ucunda da "Kangal'ın bir ısırığı 1200 PSI" , "2 Kangal 1 Aslan'ı hoplatır" , "2 Kangal 1 Ayıyı kanırtır" , "Kangalın kelime hafızası en üstünüdür, 5000 kelime hafızası vardır." , "Kangal 6 tırnaklıdır, 7 tırnaklıdır." "Kangal boşa alınmamış kamyon çekti" gibi şeyler.​

İkisi de zırvadır. Size burada neden bunlar Zırva onu anlatacağım bir de kendi bildiklerimi anlatacağım bir de son 10 yılda hortlatılan. "Kangal yoktur Karabaş vardır. " , "Kangal yoktur Anadolu Çoban Köpeği vardır." , "Kangal Kürt Köpeğidir" falan gibi ırksal ve tarihsel hataları da anlatacağım.


Yani bir nevi "debunk oğlu debunk" yazısı olacak burada. Devamını takip edin meraklı olan arkadaşlarım, kardeşlerim.

[img='https://i2.wp.com/www.allaboutdogs.net/wp-content/uploads/2018/04/Kangal-Dog-14.jpg',none,448][/img]​

 

[Nabu]

Çooook uzun zaman sonra şu konuya bir döneyim dedim, henüz istediğim çapta araştırmalı, akademik, belgeli bir yazı hazırlayamadım malum bilenlerin bildiği gibi yeni işimin koşulları, hayat meşgalesi derken eskisi kadar uzun tez kıvamında yazılar yazamıyorum. Ancak girizgahını yaptığım bazı başlıkları biraz daha genişleteyim.

Kangal

Önce ırk meselesine gelelim; maalesef ülkemizde bu hayvanlar konusunda bir birliğe varılamıyor, yöresel egolar yüzünden. Birol Başyiğit ve onun gibi youtube kanallarında eğer izlediyseniz memleketin farklı köşelerinde farklı ırk ve farklı kan köpek sahiplerinin alayı en iyi köpek bu köpek lafını eder.

Yani maalesef Eskişehir Akbaşı'da bizim, Aksaray Malaklısı da bizim, Trabzon Zerdavası da bizim, Mersin Çatalburun'u da bizim, Kars Çoban Köpeği (Ya da Kafkas Mastifi) de bizim, Sivas Kangal'ı da bizim, Haymana Karası da bizim, Ve bu türlerin aralarında kalan kırmalar olan Boz İtler, Zağarlar, Çomarlar da bizim, Türk Tazısı da bizim gibi bir kapsayıcı bakış açısı yok. Hadi Çatalburun'dur, Tazıdır, Zerdavadır bunlar sürü köpeği olmadığından bunlar rekabete çok dahil edilmiyorlar. Ama geriye kalan çoban köpeği ve sürü köpeği türleri arasında 2 tane saçma hareket var.

1.si "En iyisi Bu ! , diğerini kaldır at !" kafası
2.si En ufak bir yörenin bile kendine ait köpek ırkı iddia etme saçmalığı. Kırma köpeğe, kırma köpek denmez oldu.

Haymana Karaları ve Akbaş

1.si Neden böyle sosyologlar açıklar ben geniş ve detaylı bir anadolu insanının gururundan, egosundan, malıyla övünmesinden giremem. Ama böyle bir şey var. Akbaş videosu izliyorum "Kangalcı arkadaşlarım kızacam amma benim itim has, kangal değil" , Haymana Karası izliyorum "Bundaki yürek Akbaş ve Kangal da yok". Malaklı izliyorum "Bu iti kimse yıkamaz, bunu besleyen Kangal'a it demez." , Kangal'ı izliyorum ; " "Kangal, Anadolu'nun has köpeğidir geri kalan ırklar yan sanayidir, piçtir.".

Yani bu kafayla biz bu değerlerin hiç birine sahip çıkılması gerektiği gibi sahip çıkamayız. Silinir giderler. Yıllarca Kangal'ın en bilinen ve en popüler ırk olmasından dolayı bir kere diğer ırkların sahiplerinin Kangal'a çok gereksiz bir kini ve rekabet dürtüsü var. Ya buna gerek yok. Bunlar farklı işlerin, farklı nişlerin köpekleri. Hepsinin sivrildiği farklı alanlar var. Ancak temelde bunlar aynı temel aileden geliyorlar. Bir de en sinir olduğum şey, ırkı, soyu belirsiz hayvana "Kırma" ya da Anadolu daki kaba tabiriyle "piç" diyemedikleri için "Bu da Anadolu Çoban Köpeği cinsi" diyorlar. Beni delirtiyorlar. Kardeşim Anadolu Çoban Köpeği bir cins değil, bir aile Akbaş, Kangal, Haymana Karası, Malaklı, Kafkas gibi safkan ırklar ve bunların kırmaları olan Zağar, Çomar, Boz İt denilen safkan olmayan ırkların da dahil olduğu topraklarımızdaki tüm sürü köpeklerine verilen ortak isim "Anatolian Shepherd" . Maalesef gizli bir hükümet operasyonu ile Kangal, Amerika'ya götürülmüştür orada "Anatolian Shepherd" olarak satılmıştır o yüzden de Anatolian Shepherd dünya üzerinde bir "cins/ırk" adı gibi algılanmıştır ancak bizim toprağımızda, bizim dilimizde böyle bir söyleme gerek yok. Yani Bir Kangal Kırmasına Anadolu Çoban Köpeği deyince bu Haymana Karasını "Balkan Çoban Köpeği" mi yapıyor ? Bu çok saçma salak bir akıldır.

Konuya dönersek nedir bu köpekler ata ırkı, temel ailesi, kütüğü ?

Purina gibi dünyanın en büyük mama üreticilerinden biri türler kısmında Anatolian Shepherd yani Anadolu Çoban Köpeği (Kangal özelinde özellikle) mastiff diye nitelendirilmiştir. Ancak bu hatalıdır. Bu köpekler Mastif ile Spitz (ya da Spitz Leica) gruplarının karışımıdır.

Güçlü iri kemikler, iri, yuvarlak ve yanaklı bir kafa bunu takip eden güçlü bir ısırış ve kıl yapıları sebebiyle Mastif deniyor, nispeten doğru da ancak Kangal'ın kuzey köpek ırkları ailesi olan Spitz ile bağını kuramayan bu köpeği anlayamaz.

Misalf yüzyıllardır hatta 1000-2000 yıldır safkan kalmış tamamen mastif olan bir çoban köpeği var. Rottweiler. Niye tüm dünya sürüleri için fıldır fıldır Rottweiler aramıyor da Anadolu Çoban Köpeği arıyor ? Çünkü Rottweiler'ın çoban köpekliği sınırlı bir alanda toplanan hayvanı koruma üzerine, başka zamanlarda gladyatör köpeği zaten. O yüzden "gezen hayvan" mantalitesi ile hayvancılık yapılan yerlerde yani büyükbaş ve küçükbaşların (özellikle küçükbaşların) onlarca kilometrelik yol yaptıklar güzergahlarda, Ya da çoook geniş, hektarlarca çiftlik arazisi olan adamın arazisinde Rottweiler ile Alman Çoban Köpeği ile iş yapamıyorsun. Tüm dünyada şu an trend şu; Gütmek için ya Border Collie ya da Avustralya Çoban Köpeği alıyorsun, korumak için de Anadolu ve Orta Asya ırklarına gidiyorsun.

Kangallar



Neden Kangal tamamıyla mastiff değil aynı zamanda biraz sptiz de ? Bunun bilimsel araştırmaları var, eski laptopuma da kaydetmiştim bazıları, şu an onları tekrar tarayacak, arayacak vaktim yok ancak bu yönde şüpheleri ve bulguları gören tek kişi değilim ancak size bile basit bir göz testi ile durumu izah edebilirim. Kangal tamamıyla bir mastif diyelim, O zaman Kangal'ın ebatındaki Mastiff ırklara bir bakalım;

Cane Corso

Boerboel

Napoliten Mastiff

Dogo Argentino

XL Bully

British Mastiff

İsviçre Dağ Köpeği


Mastif ile Kangal'ı en çok ilişkilendirebileceğimiz konu ağzının Spitzler kadar uzun ve sivri değil biraz daha mastifler gibi (tam mastifler kadar kısa da değil arası) küt ve kalın olması, kafatasının iki yana doğru hafif şişkince ayrılması, uzun kalın ön kollar ve iri bir göğüs (iri göğüs Spitzlerde de var gerçi ebatına göre)


Mastiflerin çoğunun ortak atası (en azından izi takip edilebilir en eski atalarından biri diyeyim) Eski Antik Roma gladyatör köpeği olan "Roman Molosser Dog" denilen köpektir.

Bu sebeple modern mastiflerin özellikle batıda gördüklerimizin çoğunun çıkış kaynağı bu kaslı, iri ağır köpektir.


Bir de Kuzey Köpek Irkları (insanların ilk evcilleştirdikleri köpek ile yakından akraba en ilkel ve kadim türlerin olduğu grup) olan Spitz'lere bakalım.

Akita

Norveç Elk Tazısı (tür olarak tazı değil ama Elk avında kullanıldığından adı öyle kalmış)

Norveç Buhundu (Shiba Inu'nun kuzey avrupa şubesi)

İzlanda Koyun Köpeği

Alaska Malamutu


Arkadaşlar siz de dikkat ettiyseniz bir Kangal'a genel beden yapısı, yüz ifadesi, kuyruk kıvrıklığı, arka bacaklarının , önden daha yukarıda konumlanması ve de kürkleri itibari ile Spitz Irkları daha çok benziyor. Zaten Kangal'ın Orta Asya çıkışlı olduğunu ve Sibirya'ya kadar türk boyları olduğu düşünülünce Kangal'ın bir yerlerinde Spitzlik olmaması zor. Ha Spitz kısmı neden önemli, yüksek içgüdüler, yaban hayata adaptasyon, bağımsız ve de güçlü karakter, zor koşullara dayanıklılık anlamında daha Spitz'ler.


Yani bu noktada bu Akbaş, Haymana Karası, Kangal, Kafkas hepsi spitz özellikleri barındıran mastifler (ya da tam tersi).

Öte yandan Mastif yönüne daha çok ağırlık verilip o yönde çiftleştirilen Anadolu Köpeğinin en iyi örneği Malaklı. çünkü Malaklı'nın ne kuyruğu kıvrımlıdır, kıvrımlı olanların bile çift kıvrım değildir. Kafa yanaklar çok büyük ve sarkıktır, arka bacak çok yüksekte durmaz ve kürkleri bir tık daha kısa ve daha az kırçıllıdır. İşte o köpeğe "Tamam bu mastif" dersin. Çünkü bu anadolu köpeklerinin mastif yanlarına ağırlık vererek çiftleştirdiğinde sonuç oraya evriliyor. Tibet Mastifinde de benzer bir durum var.

Nitekim, Akbaş, Kangal, Kara, Karabaş vs hepsi bazı farklılıklara rağmen temel de aynı tipik grubun hayvanları.

O yüzden bunlar arasında insanların dramatize ettiği kadar uçurum gibi farklar yok. Yani bir Doberman ile bir Şivava arasındaki bir fark gibi bir fark varmışçasına konuşuyor millet ben ona tav oluyorum. Bu Anadolu Çoban Köpeği ırkları arasında o denli bir fark yok dediğim gibi en net fark koyan Malaklı, o da zaten ideal bir sürü köpeği değil, bölge ve alan koruması o , o da caydırıcı koruma şeklinde, kurt peşine falan düşemez.



Irklara değinmişken bir de "Kürdish Kangal" diye bir barzoluk var. Yani "Greek Yogurt " ile aynı muhabbet kardeş Yoğurt senin ise o zaman bunun yunanca bir adı olması lazım değil mi ? Ya da hadi diyelim Yogurt kelimesi de senin o zaman başına Greek niye eklersin ? Bu Kürt Kangalı da aynı muhabbet. Yani neden adı Sivas Kangal o zaman ? Neden Silopi değil ? atıyorum.


Kaldı ki, Kürt nüfusunun çok büyük çoğunluğu (bu resmi kayıtlarda da böyle) sünni müslüman olup mezhep olarak da "Şafi" dir. Şafilikte köpek ve kediye dokunmak, abdest alma sebebidir bazı fanatik şafilerde bu hayvanları barındırmak haramdır. Kapında barındırmamak da bir iyilik işareti gibidir kimi kesimlerce. Bakın ben Lise zamanlarında yazın garsonluk komilik yapıyordum, aileme yardım için. Çalıştığım kafelerden birinde garson şefimiz Diyarbakırlı bir abimizdi, Yıllardır İzmir'de yaşamasına rağmen, sahil de olan kafeye köpekleriyle gelenler oldu mu, bizim şef kaçardı. Seviyorum ama dokunamam hatta tüyünü bile soluyamam günah derdi.


Kardeşim sen ağırlıklı olarak böyle bir arka plandan böyle bir kültürden geliyorsun. Bizim gibi Orta Asya'dan beri gelen bin yıllarca süren hayvancılık, atcılık, köpekçilik üçlüsüyle de gelmemişsin. Onu da geçtim, Kürtlerin en büyük şikayetlerinden biri yıllardır Toprak İmarı değil mi ?; Yetersiz tarım imkanları ve su (gerçi bunlar büyük oranda halledildi ama) temini değil miydi ? Yani ya Ağa yüzünden ya da devlet yüzünden bir şekilde kendi toprağınızda tarım yapamamak, büyüyememek değil miydi ?

Sen kişisel tarımcılığı oturtamadığın yerde , hayvancılığı nasıl oturttun da bir de bu hayvanları koruyan köpek ırkını yüzyıllarca korudun hem de Şafi olarak ?


Yani neresinden bakarsan bak elinde kalan saçma bir iddia. Yani buradan Kürt kökenli arkadaşlarımızın hepsi üstüne alınmasın benim lafım Bazı Yunanlar gibi ırk,Bazı Ermeniler gibi memleket egosu ile atlanmaması gereken şeylere atlayanlara.




Neyse Kurdish Kangal'ı da böylece hallettik.



Gelelim Kangal ve Kurtçuluk ile ilgili Bilgi Kirliliğine . . .


Bunu da başka bir zamana inşallah

 

[Nabu]

Akbaş videosu izliyorum "Kangalcı arkadaşlarım kızacam amma benim itim has, kangal değil" , Haymana Karası izliyorum "Bundaki yürek Akbaş ve Kangal da yok". Malaklı izliyorum "Bu iti kimse yıkamaz, bunu besleyen Kangal'a it demez." , Kangal'ı izliyorum ; " "Kangal, Anadolu'nun has köpeğidir geri kalan ırklar yan sanayidir, piçtir.".

Yani bu kafayla biz bu değerlerin hiç birine sahip çıkılması gerektiği gibi sahip çıkamayız. Silinir giderler. Yıllarca Kangal'ın en bilinen ve en popüler ırk olmasından dolayı bir kere diğer ırkların sahiplerinin Kangal'a çok gereksiz bir kini ve rekabet dürtüsü var. Ya buna gerek yok. Bunlar farklı işlerin, farklı nişlerin köpekleri. Hepsinin sivrildiği farklı alanlar var. Ancak temelde bunlar aynı temel aileden geliyorlar. Bir de en sinir olduğum şey, ırkı, soyu belirsiz hayvana "Kırma" ya da Anadolu daki kaba tabiriyle "piç" diyemedikleri için "Bu da Anadolu Çoban Köpeği cinsi" diyorlar.

Daha önce bahsettiğim bu durum iyice azmış durumda

"Çapar İt", maalesef "Sarman kedi" ile aynı olay. Bu renk belirtir, tür değil ama gel de bunu halka ve veterinerlere anlat. Adam da kavun renkli rengi Tekir var ben de bakır/tunç renkli raggmuffin var ama ikimizin kedisi de kayıtlara "Sarman" diye geçecek

Çapar, Anadolu bir kesiminde "kirli, alacalı, benekli, izli" demektir. Yani Çapar Kangal'da olur, Çapar Malaklı da olur, Çabar Kırma da olur. Ancak bundan bir ırk tanımı devşirme girişimi var neden ? Bu videodaki örnekte bunu Kayseri'ye mal etme çabası var.

Geçenlerde de Urfa kendine bir köpek çıkartmış garip isimli, bildiğin uzun tüylü malaklı başka bir şey değil. Nüfusunun yarısından fazlası şafi olan halk köpek ırkı türettiğini sanıyor

Bak Kanada ne yapmış; Labrador, ülkelerinde bir bölge ve o yörenin köpeğinin adı Labrador. Ancak o yörenin dışında da farklı tüy ve yüz tipinde Labrador'lar da var. Ama burada gördüğünüz her farklı renkteki Lab'ın farklı bir adı yok.

Ontario Çikolatası, Alberta Kreması, Newfoundland Bozu vs demiyorlar. Demedikleri içinde bir cins olarak popülarite ve istikrarını koruyabiliyor. Türkiye'de olsa şu 5 köpeklik resimden en az 3 farklı tür çıkardı.


Biz de ise bu işin cılkı çıktı resmen.

Gelelim Kangal ve Kurtçuluk ile ilgili Bilgi Kirliliğine . . .

Buna da geleceğim inş.